Związki zrzeszające hodowców ptaków w Polsce są z reguły zorganizowane w formie stowarzyszeń. Te z kolei dzielimy na zwykłe i zarejestrowane.
Związki są organizacjami zrzeszającymi członków, które działają w formie trwałej, samorządnej, dobrowolnej i co najważniejsze niezarobkowej (stąd określenie z ang.: „non-profit organization”).
Stowarzyszenia nazywane są również organizacjami pozarządowymi (wynika to z definicji „samorządne” – nieuzależnione od władzy) bądź trzeciego sektora (poza sektorem publicznym i biznesowym). Stowarzyszenia prowadzą swoją działalność w oparciu o akty prawne zewnętrzne (ustawy,rozporządzenia) oraz o akty prawne wewnątrzstowarzyszeniowe (statut, regulaminy, uchwały). Stowarzyszenia zarejestrowane są jednocześnie osobami prawnymi. Osobowość prawną, a wraz z nią wiele obowiązków formalnych, stowarzyszenie nabywa wraz z chwilą zarejestrowania w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Akty prawne, o których powinien wiedzieć każdy zarząd stowarzyszenia (przynajmniej raz je przeczytać) to miedzy innymi: ustawa o stowarzyszeniach, ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawa o krajowym rejestrze sądowym (wraz z rozporządzeniami), ustawa o rachunkowości (wraz z rozporządzeniem dotyczącym organizacji 3 sektora), kodeks karny skarbowy. Zdaję sobie z tego sprawę, że większość zapisów w tych dokumentach
może być mało czytelna bądź wręcz niemożliwa do zrozumienia, ale przeczytanie tych aktów zwraca uwagę na szczegóły, które są konieczne do zapamiętania, a które mogą w przyszłości uchronić stowarzyszenia przed popełnieniem błędów.
Stowarzyszenie działa w oparciu o przepisy prawa. Jako osoba prawa zobligowane jest posiadać numer REGON oraz numer NIP (numer REGON powinien być zgłoszony do KRS, NIP nie musi, chyba, że organizacja prowadzi działalność gospodarczą). Zarówno w jednym jak i drugim rejestrze przechowywane są pewne informacje o stowarzyszeniu, a to z kolei powoduje konieczność dokonywania zmian w przypadku ich zaistnienia w stowarzyszeniu. Dla przykładu zmiana adresu siedziby stowarzyszenia poza konicznością zmiany danych w KRS implikuje również konieczność zmiany danych w urzędzie skarbowym (aktualizacja NIP-2) jak i GUS (aktualizacja RG-1). Ongiś instytucje te nie miały
możliwości sprawdzić stanu faktycznego ze stanem wykazywanym, gdyż musiały wejść w posiadanie informacji o fakcie, powodującym konieczność zmian w odpowiednich rejestrach, a w przypadku braku zgłoszenia uzyskanie takiej informacji było wręcz niemożliwe (za wyjątkiem kontroli skarbowej). Obecnie stowarzyszenia podlegają pod tak zwane „jedno okienko”. Złożenie wniosku o zmianę w KRS wymusza niejednokrotnie złącznie
wniosku NIP-2 lub/i RG-1. Wartym przytoczenia jest fakt, że zmiany, jakie zaistnieją w stowarzyszeniach należy zgłosić w KRS w przeciągu 7 dni od dnia zaistnienia przesłanki do zgłoszenia zmian, jednak w rzeczywistości Stowarzyszenia rzadko dochowują tego terminu,
co wiąże się z łagodnym traktowaniem przez, już i tak, zapracowane sądy. Jednak w przypadku zmiany np.: siedziby, o ile sąd nam nic nie zrobi to złożenie po terminie (tu mamy 14 dni) aktualizacji NIP-2 (a przypomnianym, że składamy ją razem z wnioskiem KRS-Z20) wiąże się z wezwaniem osób odpowiedzialnych (głownie zarządu) do wydziału karnego-skarbowego, gdzie odpowiedzialna za opóźnienie osoba (osoby) zostanie ukarany
mandatem karnym. Takiego mandatu można uniknąć wystosowując potoczne zwany „czynny żal” do urzędu skarbowego. Jednak proszę pamiętać, że występują również zmiany, które wymagają aktualizacji np.: w urzędzie skarbowym a nie wymagają zgłoszenia do sądu, taką zmianą jest na przykład założenie bądź likwidacja rachunku bankowego.
Z przepisów nie wynika bezpośrednio obowiązek posiadania konta bankowego przez Stowarzyszenie. Jest jednak obowiązek dokonywania niektórych płatności za pośrednictwem konta bankowego, np.: transakcji o dużej wartości powyżej 15 tys. euro (art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej); przyjmowania darowizn, które mają być podstawą do odliczenia podatkowego u darczyńcy (ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i prawnych); zapłaty zobowiązań podatkowych i innych publicznoprawnych. Dlatego też jednak lepiej konto założyć.
Pliki PDF do pobrania
Jak założyć Stowarzyszenie – krok po kroku
Lista obecności – wzór
Statut – wzór
Uchwała o powołaniu stowarzyszenia – wzór
Uchwała o powołaniu zarządu – wzór
Uchwała o powołaniu komisji – wzór